Visie op trauma's

Visie op trauma’s

Trauma’s vormen een onzichtbare maar diepgaande impact op het leven van veel kinderen en jongeren. Of het nu gaat om mishandeling, misbruik, verwaarlozing of intergenerationele trauma’s, de invloed kan lang doorwerken in hun gedrag, emoties en het vermogen om zich te ontwikkelen. Ik geloof dat trauma’s niet alleen psychologische gevolgen hebben, maar dat ze zich ook fysiek in het lichaam kunnen opslaan, vaak zonder dat het kind zich ervan bewust is. Dit maakt trauma een complexe en diepgewortelde ervaring die niet altijd zichtbaar is, maar die alle facetten van het leven beïnvloedt.

Onze Eigen Ervaring met Trauma

Wij en zelfs onze therapiehond Kyra weten uit eigen ervaring hoe zwaar het is om met trauma’s te leven. We zijn ervaringsdeskundigen op dit gebied, niet alleen door onze persoonlijke ervaringen met trauma, maar ook door onze theoretische kennis en jarenlange ervaring in het begeleiden van jongeren en kinderen met trauma. Deze combinatie van persoonlijke ervaring en professionele kennis stelt ons in staat om met veel compassie en deskundigheid te werken aan heling en herstel. We weten uit ervaring hoe het is om te worstelen met de gevolgen van trauma, en ook hoe het mogelijk is om te helen, zelfs van de diepste wonden.

Kyra, onze therapiehond uit Roemenië, heeft veel meegemaakt voor ze een veilig thuis kreeg bij ons. Ondanks deze uitdagingen is Kyra een levendig, liefdevol en empathisch wezen geworden. Haar aanwezigheid is een constant bewijs van hoe trauma kan worden verwerkt en helen. Haar gedrag en haar rol als therapiehond illustreren prachtig de kracht van veerkracht, zelfs voor dieren die trauma hebben ervaren. Dit alles versterkt onze visie: Trauma hoeft niet het einde van het verhaal te zijn, het kan juist het begin zijn van een proces van heling en groei.

Trauma’s in het Onderwijs en Schooltrauma

Voor hoogbegaafde kinderen kan het onderwijs zelf een bron van trauma zijn. Schooltrauma ontstaat vaak wanneer het onderwijs niet in staat is om in de specifieke behoeften van hoogbegaafde kinderen te voorzien. Dit kan leiden tot gevoelens van eenzaamheid, misplaatsing en frustratie. Hoogbegaafde kinderen bevinden zich vaak in een omgeving die hen intellectueel niet voldoende uitdaagt, maar sociaal en emotioneel niet altijd aansluit bij hun niveau of gevoeligheden. Dit kan ervoor zorgen dat ze zich niet gezien of begrepen voelen, wat diepe gevolgen kan hebben voor hun zelfbeeld en psychisch welzijn.

Trauma’s die kinderen in het onderwijs ervaren, zijn vaak het gevolg van een mismatch tussen hun behoeften en de verwachtingen van het onderwijssysteem. Veel hoogbegaafde kinderen worden niet herkend in hun behoeften, wat kan leiden tot gevoelens van isolatie en falen. Dit kan op zijn beurt leiden tot gedragsproblemen, angst, depressie, of het gevoel van “anders zijn” in een systeem dat hen niet ondersteunt. Het feit dat deze kinderen vaak overschat worden in hun emotionele veerkracht, doordat ze het idee krijgen dat hun intelligentie hen beschermt tegen emotionele pijn, maakt het onderwijstrauma vaak onzichtbaar voor leraren en ouders.

De Krachten en Uitdagingen van Hoogbegaafdheid

Hoogbegaafde kinderen hebben vaak een diepe innerlijke gevoeligheid die hen vatbaar maakt voor trauma, vooral wanneer ze zich niet begrepen voelen. Hoogbegaafdheid wordt vaak niet alleen als een intellectueel voordeel ervaren, maar brengt ook uitdagingen met zich mee op sociaal en emotioneel gebied. Deze kinderen kunnen bijvoorbeeld moeite hebben met het vinden van aansluiting bij leeftijdsgenoten of met het reguleren van hun emoties in een omgeving die hen niet voldoende ondersteunt.

Hoogbegaafde kinderen ervaren vaak schooltrauma wanneer ze geconfronteerd worden met een onderwijssysteem dat hen niet genoeg uitdaging biedt, of wanneer ze als “te veel” of “te anders” worden gezien. De gevolgen van niet gezien worden in je behoeften kunnen groot zijn, met als resultaat dat het kind zichzelf niet meer kan vertrouwen of zijn eigenwaarde in twijfel trekt. Dit soort trauma’s heeft vaak een langdurige impact, niet alleen op het welzijn van het kind op school, maar ook op hun vermogen om zich zelf te begrijpen en te ontwikkelen.

Trauma’s en Veerkracht

Veerkracht speelt een cruciale rol in hoe kinderen omgaan met trauma’s, en is vaak de bepalende factor in hoe goed ze zich kunnen herstellen van negatieve ervaringen. Veerkracht is echter niet aangeboren; het moet worden gecultiveerd in een ondersteunende omgeving. Dit geldt vooral voor kinderen die trauma’s in het onderwijs hebben opgelopen. Wanneer kinderen zich niet begrepen of niet ondersteund voelen, wordt hun veerkracht ondermijnd. Dit maakt het extra belangrijk dat we als begeleiders en opvoeders niet alleen kijken naar gedrag, maar ook naar de onderliggende ervaringen die dat gedrag aandrijven.

De basis van veerkracht wordt gelegd in een omgeving waarin kinderen zich veilig voelen, waarin ze zichzelf kunnen zijn zonder angst voor afwijzing of misverstanden. Wanneer scholen ervoor kiezen om traumasensitief onderwijs te implementeren, creëren ze een ruimte waarin kinderen, ook de hoogbegaafde, zich gezien, gehoord en begrepen voelen. Dit helpt hen niet alleen bij het omgaan met hun trauma’s, maar ook bij het ontwikkelen van de veerkracht die nodig is om toekomstige uitdagingen aan te gaan.

Onderwijs en Traumaverwerking

Het onderwijs moet zich niet alleen richten op de cognitieve ontwikkeling van een kind, maar ook op het bieden van een veilige en ondersteunende omgeving waarin het kind zijn of haar trauma kan verwerken. Het onderwijs zou de trauma’s van kinderen moeten erkennen en begrijpen, zodat de kinderen de ruimte krijgen om hun veerkracht te vergroten en zich emotioneel te herstellen. Dit houdt in dat we een omgeving moeten creëren waarin kinderen zich gesteund voelen in zowel hun academische als emotionele groei.

Voor hoogbegaafde kinderen is dit proces bijzonder belangrijk. Hun intellectuele capaciteiten kunnen hen doen lijken als “de kinderen die het altijd wel redden”, maar in werkelijkheid kunnen ze diep lijden onder de onzichtbare last van trauma’s, vooral als ze niet voldoende uitdaging of steun krijgen in hun leeromgeving. Het is van essentieel belang dat onderwijsinstellingen zich bewust zijn van de complexiteit van hoogbegaafdheid en trauma en het onderwijs daarop afstemmen.

Traumasensitief Onderwijs

Wij pleiten ervoor dat alle scholen traumasensitief worden ingericht. Iedere leraar en onderwijsprofessional moet zich bewust zijn van het feit dat een groot aantal kinderen mogelijk trauma’s meedraagt, waarvan de gevolgen vaak niet zichtbaar zijn. Door een veilige, ondersteunende en niet-oordelende leeromgeving te creëren, kan de school het verschil maken in het herstelproces van kinderen. Dit geldt niet alleen voor kinderen die openlijk trauma vertonen, maar ook voor kinderen die geen stem hebben om hun pijn te uiten, zoals veel hoogbegaafde kinderen die zich niet begrepen voelen.

Het onderwijs moet ruimte bieden voor alle kinderen, ongeacht hun achtergrond of hun psychische of emotionele situatie, en een omgeving creëren waar zij de veerkracht kunnen ontwikkelen die hen helpt om te herstellen van hun trauma’s en hun volledige potentieel te bereiken. Door de juiste ondersteuning en de erkenning van trauma’s in het onderwijs kunnen we bijdragen aan het welzijn van kinderen, zodat ze hun ervaringen kunnen verwerken en sterker uit de strijd komen.